De behandeling van clusterhoofdpijn rust op drie pijlers, het vermijden van uitlokkende factoren, het verminderen van hoofdpijn tijdens een aanval en het voorkomen van nieuwe aanvallen (preventie). Helaas is clusterhoofdpijn niet te genezen, maar met de juiste behandeling is er over het algemeen goed te leven met deze aandoening.
Het vermijden van uitlokkende factoren
Op de pagina oorzaken van clusterhoofdpijn staat een overzicht van veel voorkomende uitlokkende factoren (triggers) bij clusterhoofdpijn. Door deze factoren zoveel mogelijk te vermijden kunt u proberen te voorkomen dat u hoofdpijn krijgt. Dat klinkt eenvoudig, maar dit blijkt in de praktijk niet zo te zijn. Op sommige factoren kunt u makkelijk invloed uitoefenen zoals bijvoorbeeld niet roken of weinig alcohol drinken. Op andere factoren heeft u weinig of geen invloed, hierbij kunt u denken aan de biologische klok en erfelijke aanleg. Het bijhouden van een hoofdpijndagboek kan u helpen om inzicht te krijgen in bepaalde oorzaken en factoren die een aanval van clusterhoofdpijn bij u uitlokken.
Het verminderen van hoofdpijn tijdens een aanval
Een aanval van clusterhoofdpijn geeft enorm heftige pijn en intense pijn. Prioriteit bij de behandeling is dat deze snel resultaat moet geven. Hiervoor zijn een aantal mogelijkheden beschikbaar:
- Een behandeling met 100% zuurstof
Een behandeling met zuurstof bestaat uit het inademen van maximaal 10 liter pure zuurstof binnen 1 minuut en dat gedurende 10 à 15 minuten. Het is van belang dit zo snel mogelijk na het beginnen van de hoofdpijnaanval te doen.
Voordeel van deze methode is dat het bij 6 à 7 op de 10 mensen erg goed werkt en de pijn snel afneemt of zelfs helemaal verdwijnt. Ander voordeel is dat er geen maximum zit aan het aantal keren dat u de zuurstof mag gebruiken per dag.
Nadelen zijn er ook aan deze behandelmethode. De zuurstof zit in erg onhandige grote en zware cilinders wat uw bewegingsvrijheid enorm kan beperken. De cilinders zijn wel in verschillend maten verkrijgbaar. Het risico met een kleinere cilinder is dat u niet voldoend zuurstof beschikbaar heeft. Daarnaast is het effect niet te voorspellen. De ene keer heeft de behandeling het gewenste resultaat terwijl u tijdens de volgende aanval misschien helemaal niet reageert op de zuurstof. Heeft de behandeling na 15 minuten geen effect dan kunt u stoppen. Er zal dan geen effect meer optreden tijdens deze betreffende aanval.
- Sumatriptan injecties
Dit zijn gebruiksvriendelijke injecties die u zichzelf makkelijk kunt toedienen. Deze injecties werken snel en doeltreffend en 80% van de mensen is binnen 15 minuten pijnvrij. De injecties vormen de meest effectieve methode om een aanval te stoppen, tabletten en zetpillen zijn niet geschikt om een aanval van clusterhoofdpijn te stoppen. Dit geneesmiddel is ook verkrijgbaar als neusspray en lijkt ook in deze toedieningsvorm effectief, maar wel minder effectief dan de injecties.
Het grootste nadeel van de injecties is dat u ze niet vaker dan 2 tot 3 keer per 24 uur mag gebruiken. Veel patiënten met clusterhoofdpijn hebben meerdere aanvallen per dag, soms wel tot 8 per dag.
Er zijn ook combinaties van behandelingen mogelijk. Zo kunt u thuis kiezen voor een behandeling met zuurstof terwijl u buitenshuis gemakkelijker gebruik kunt maken van de Sumatriptan injecties.
Het voorkomen van nieuwe aanvallen van clusterhoofdpijn
Een preventieve behandeling met medicijnen heeft als doel om het aantal aanvallen te verminderen maar ook de duur én de hevigheid hiervan te verminderen. Het kan dan gaan om medicijnen die de volgende werkzame stof bevatten: Verapamil, Pizotifeen, Methysergide, Lithium en Prednison. Een combinatie van medicijnen behoort ook tot de mogelijkheden.
Vaak wordt een dergelijke behandeling gestart aan het begin van een cluster en na de periode met clusterhoofdpijn aanvallen weer afgebouwd. Het afbouwen gaat meestal van start wanneer u gedurende 4 weken geen aanvallen meer heeft gehad. Is er sprake van chronische clusterhoofdpijn dan zult u waarschijnlijk de medicijnen ook chronisch gebruiken.
Wanneer u teveel en te vaak pijnstillers of andere medicijnen gebruikt tegen hoofdpijn dan kunt u medicijn afhankelijke hoofdpijn ontwikkelen. De medicijnen hebben dan een averechts effect en houden uw hoofdpijn juist in stand. Dit geldt ook voor pijnstillers die u zonder recept van uw (huis)arts bij de apotheek en drogist kunt kopen.
Overige behandelingen
Helaas heeft niet iedereen baat bij een behandeling met medicijnen en helpt het vermijden van uitlokkende factoren ook onvoldoende. Er wordt ervaring opgedaan met het uitvoeren van operaties om clusterhoofdpijn te verhelpen, tot op heden hebben deze ingrepen onvoldoende effect. Veel patiënten passen hun voedingsgewoonten aan, maar ook het effect van deze maatregelen zijn van niet voldoende. Acupunctuur, homeopathie, fysiotherapie en yoga zijn allemaal behandelopties die ook worden uitgeprobeerd, maar helaas wetenschappelijk (nog) niet hebben aangetoond dat ze werkzaam zijn.